Metal metale değdi, o sevimsiz ses kulaklarınızda çınladı ve kalbiniz göğüs kafesinizi zorlamaya başladı. Trafiğin ortasında, hasar görmüş aracınızın içinde otururken aklınızdan tek bir soru geçiyor: ‘Şimdi ne olacak?’ Panik, öfke ve belirsizlik… Bu duygular selinde boğulmadan önce derin bir nefes alın. Çünkü soğukkanlılığınızı koruyarak atacağınız doğru adımlar, sizi haftalarca sürecek bir baş ağrısından, sigorta şirketleriyle yaşanacak sinir harbinden ve haksız duruma düşmekten kurtarabilir. İşte o kritik anlarda hayatınızı kolaylaştıracak, her sürücünün ezbere bilmesi gereken, adım adım maddi hasarlı kaza prosedürü.
Kaza Anında Atılması Gereken İlk Adımlar: Güvenlik Her Şeyden Önce Gelir
Her şeyden önce, sakin kalmalı ve hem kendi güvenliğinizi hem de trafikteki diğer insanların güvenliğini sağlamalısınız. Bu ilk anlar, sürecin geri kalanının sağlıklı işlemesi için en kritik evredir.
- Sakinleşin ve Durumu Değerlendirin: Derin bir nefes alın. Önce kendinizde ve aracınızdaki diğer kişilerde herhangi bir yaralanma olup olmadığını kontrol edin. En ufak bir yaralanma şüphesi dahi varsa, derhal 112 Acil Servis’i arayın. Unutmayın, bu durumda prosedür tamamen değişir ve anlaşmalı tutanak tutulamaz.
- Aracı Güvenli Bir Yere Alın: Eğer kaza, trafiğin yoğun olduğu bir noktada meydana geldiyse ve araçlar yürür durumdaysa, trafiği tehlikeye atmamak için araçları en yakın güvenli alana (emniyet şeridi, cep, boş bir otopark vb.) çekin. Ancak dikkat: Eğer taraflar arasında kazanın nasıl olduğuna dair ciddi bir anlaşmazlık varsa veya araçların hareket ettirilmesi delilleri karartacaksa, konumlarını değiştirmeden önce mutlaka bolca fotoğraf çekin.
- Görünür Olun: Araçların dörtlü flaşörlerini yakın. Bagajınızda bulunması yasal bir zorunluluk olan reflektör üçgenleri, kaza yerinin en az 30 metre, viraj veya tepe üstü gibi görüşün zayıf olduğu yerlerde ise en az 100 metre gerisine, diğer sürücülerin görebileceği şekilde yerleştirin.
Polis Çağırmak Zorunlu mu? O Kritik Karar Anı
Halk arasında en yaygın yanılgılardan biri, her kazada mutlaka polis çağrılması gerektiğidir. Oysa ki, 2008 yılından beri ‘Kaza Tespit Tutanağı’ uygulaması sayesinde, belirli şartlar altında polis beklemeden taraflar kendi aralarında anlaşarak süreci başlatabilirler. Peki, ne zaman polis çağırmalı, ne zaman tutanak yeterli? İşte bu ayrımı netleştiren tablo:
| POLİS ÇAĞIRMANIN ZORUNLU OLDUĞU DURUMLAR | ANLAŞMALI TUTANAK TUTULABİLECEK DURUMLAR |
|---|---|
| Kazada yaralanma veya ölüm varsa. | Kazada sadece maddi hasar meydana geldiyse. |
| Taraflardan biri veya her ikisi alkollü veya uyuşturucu madde etkisindeyse (veya şüphe varsa). | Tarafların tamamı kazanın oluş şekli hakkında anlaştıysa. |
| Taraflardan birinin ehliyeti yoksa veya kullandığı araç sınıfına uygun değilse. | Tüm tarafların geçerli ehliyet, ruhsat ve zorunlu trafik sigortası poliçeleri mevcutsa. |
| Araçlardan birinin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) yoksa. | Kazaya karışan araçlar özel plakalıysa (resmi hizmet aracı, askeri araç vb. değilse). |
| Sürücülerden birinin akıl sağlığı yerinde değilse veya yaşı küçükse. | Kaza sonucunda kamu malına (trafik lambası, bariyer, levha vb.) veya üçüncü kişilere ait mallara zarar gelmediyse. |
| Kazaya karışan araçlardan biri kamuya aitse (polis aracı, ambulans, makam aracı vb.). | Taraflar tutanağı doldurup imzalamayı kabul ediyorsa. |
| Kaza sonucunda kamu malına veya üçüncü bir şahsa ait bir mülke zarar geldiyse. | |
| Taraflar kazanın oluş şekli hakkında anlaşamıyorsa. |
Altın Belge: Kaza Tespit Tutanağı Nasıl Doldurulur?
Anlaşmalı tutanak, sigorta şirketlerinin kazayı değerlendirip kusur oranını belirleyeceği en önemli belgedir. Bu belgeyi eksik veya hatalı doldurmak, haklıyken haksız duruma düşmenize neden olabilir. Bu yüzden her adımı titizlikle uygulamalısınız.
1. Gerekli Belgeleri Toplayın ve Fotoğraflayın
Tutanak doldurmaya başlamadan önce, her iki sürücünün de aşağıdaki belgeleri hazır etmesi gerekir:
- Sürücü Belgesi (Ehliyet)
- Araç Tescil Belgesi (Ruhsat)
- Zorunlu Trafik Sigortası Poliçesi
Profesyonel İpucu: Belgeleri birbirinize verdikten sonra, telefonunuzla her birinin fotoğrafını net bir şekilde çekin. Bu, olası bir anlaşmazlıkta veya bilgi eksikliğinde hayat kurtarır.
2. Tutanak Doldurma Sanatı: Adım Adım Rehber
Mobil Kaza Tutanağı uygulamasını kullanarak bu süreci dijital olarak da yapabilirsiniz, ancak ıslak imzalı klasik tutanağın nasıl doldurulduğunu bilmek önemlidir.
- Bölüm 1-2 (Tarih, Saat, Yer): Kazanın gerçekleştiği tarihi, saati ve adresi (mahalle, cadde, sokak, ilçe, il) net bir şekilde yazın.
- Bölüm 5-6 (Araç ve Sürücü Bilgileri): Her sürücü kendi bilgilerini (Ad, Soyad, TC Kimlik No, Adres) ve aracının bilgilerini (Marka, Model, Plaka) ilgili ‘A’ ve ‘B’ aracı sütunlarına eksiksiz doldurmalıdır.
- Bölüm 7 (Uygun Kutucukları İşaretleme): Burası çok kritiktir. Tutanağın ortasında yer alan ve kazanın oluş şeklini tarif eden kutucuklardan (park halindeki araca çarpma, şerit değiştirme, kırmızı ışıkta geçme vb.) kendi durumunuza uygun olanları ‘X’ ile işaretleyin. Bu bölüm, kusur oranının belirlenmesinde doğrudan etkilidir.
- Bölüm 10 (Kaza Anının Krokisi): Kazanın nasıl olduğunu basit bir çizimle anlatın. Çizimde şunlar mutlaka olmalı: Cadde/sokak adı, yol çizgileri, trafik işaretleri, araçların ilk çarpışma anındaki pozisyonları (A ve B aracı olarak belirtin) ve gittikleri yön oklarla gösterilmelidir.
- Bölüm 11 (Sürücü Görüşleri): Her sürücü, kazanın nasıl olduğuna dair kendi görüşünü bu alana kısa ve öz bir şekilde, suçlayıcı bir dil kullanmadan, sadece olanı anlatarak yazmalıdır. Örneğin; ‘A aracı olarak normal şeridimde seyrederken, B aracı aniden şeridime geçti ve sağ ön çamurluğuma çarptı.’ gibi.
- Bölüm 12 (İmzalar): En önemli adımdır. Her iki sürücünün de tutanağın altındaki imza bölümünü mutlaka imzalaması gerekir. İmzasız bir tutanak kesinlikle geçersizdir. Unutmayın, imza atmak suçu kabul etmek değil, kazanın anlatılan şekilde gerçekleştiğini onaylamaktır.
3. Kanıt Toplama: Fotoğraflar Sizin En Güçlü Şahidinizdir
Tutanak kadar önemli bir diğer unsur da olay yerinde çekeceğiniz fotoğraflardır. Sigorta eksperleri olay yerini görmez, sadece bu belgelere ve fotoğraflara bakarak karar verirler.
- Geniş Açı Fotoğraflar: Araçların kaza anındaki pozisyonlarını, yolun durumunu ve trafik işaretlerini gösterecek şekilde farklı açılardan çekin.
- Hasar Fotoğrafları: Her iki aracın da hasar alan bölgelerini yakın plandan ve detaylı bir şekilde fotoğraflayın.
- Fren İzleri ve Diğer Detaylar: Yerde fren izi, cam kırıkları veya yola saçılmış parçalar varsa bunları da belgeleyin.
- Plaka Fotoğrafları: Araçların plakalarının net göründüğü fotoğraflar çekin.
Tutanak Dolduruldu, Şimdi Ne Olacak? Sigorta Süreci
El sıkışıp ayrıldıktan sonra işiniz bitmiyor, asıl süreç şimdi başlıyor. Doldurduğunuz tutanağı ve çektiğiniz fotoğrafları, en geç 5 iş günü içerisinde kendi sigorta şirketinize veya karşı tarafın sigorta şirketine teslim etmelisiniz. Bu işlemi sigorta acenteniz aracılığıyla veya doğrudan sigorta şirketinin mobil uygulamaları/web siteleri üzerinden yapabilirsiniz. Belgeler, SBM’ye (Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi) yüklenir ve sigorta şirketlerinin eksperleri tarafından 3 iş günü içinde değerlendirilir. Kazadaki kusur oranları (%0, %50, %100) belirlenir ve size SMS ile bildirilir. Bu orana göre araçların onarım masrafları ilgili sigorta şirketleri tarafından karşılanır.
Bir kaza anı ne kadar stresli ve can sıkıcı olursa olsun, doğru bilgi ve soğukkanlılıkla yönetildiğinde basit bir prosedüre dönüşebilir. Unutmayın, elinizdeki kaza tespit tutanağı, çektiğiniz fotoğraflar ve takip ettiğiniz adımlar sizin en güçlü silahınızdır. Bu rehberi aklınızın bir köşesinde tutarak, olası bir kaza durumunda süreci lehinize çevirebilir, aracınızın onarımını hızlandırabilir ve gereksiz anlaşmazlıklardan kendinizi koruyabilirsiniz. Her zaman güvenli ve bilinçli sürüşler dilerim.
